Þjóð og trú: Þjóðhátíðardagur Íslendinga - 17. júní – dagur frelsis, ábyrgðar og þakklætis

Í dag, 17. júní, minnast Íslendingar stofnunar lýðveldisins árið 1944. Þjóðhátíðardagurinn er haldinn hátíðlegur á fæðingardegi Jóns Sigurðssonar – leiðtoga sjálfstæðisbaráttunnar og tákns frelsis og menningarlegrar reisnar. En í því sem við fögnum – frelsi, sjálfstæði og mannréttindum – eigum við ekki aðeins að sjá pólitískan áfanga, heldur einnig andlega köllun til ábyrgðar og samfélagsþjónustu.

Kristin trú hefur frá upphafi verið samofin sjálfsmynd þjóðarinnar. Þótt langur tími hafi liðið frá því að landið tók kristni á Alþingi árið 1000, þá hefur trúin – bæði í lútherskri og kaþólskri mynd – ávallt leikið lykilhlutverk í mótun þjóðarinnar, gildismats hennar og samkenndar.

Floribert Bwana Chui – frá ríkri fjölskyldu til blessaðs réttlætisvitnis

Floribert Bwana Chui - mynd: Vatican News

Á morgun, sunnudaginn 15. júní 2025 verður Kongómaðurinn Floribert Bwana Chui tekinn í tölu blessaðra í basilíkunni St. Paul utan múra í Róm. Hann verður þar með fyrsti blessaði meðlimur Sant’Egidio-samfélagsins, sem hann tilheyrði af trúfesti allt sitt fullorðna líf. Fæðingarbær hans, Goma í Austur-Kongó, fagnar nú með stolti einum af sonum sínum sem stóðst freistingar valds og peninga.

Floribert, sem var menntaður í lögfræði og viðskiptum, starfaði sem tollvörður í Goma. Þar hafnaði hann mútum þegar hann stöðvaði innflutning á skemmdum hrísgrjónum frá Rúanda. Þessi afstaða kostaði hann lífið. Hann var handsamaður, pyntaður og myrtur þann 8. júlí 2007, aðeins 26 ára að aldri. Með því að velja sannleika og heiðarleika fram yfir spillingu varð hann vitni réttlætisins í anda Krists.

Heilagur Antoníus frá Padúa – prestur og kirkjufræðari - minning 13. júní

Það er erfitt að finna heilagan mann sem nýtur jafn djúprar virðingar í hjörtum kaþólskra manna um allan heim og heilagan Antoníus frá Padúa. Þótt hann hafi aðeins lifað til 36 ára aldurs, skildi hann eftir sig varanlega andlega arfleifð, ekki síst vegna orðræðu sinnar, ritstarfa og hinnar miklu náðar sem tengd er fyrirbænum hans.

Fræðimaður sem varð Fransiskani
Antoníus fæddist í Lissabon í Portúgal árið 1195 og hlaut nafnið Fernando Martins. Hann var að uppruna aðalsmaður, alinn upp á auðugu og guðræknu heimili. Hann gekk ungur í Ágústínusarklaustur og hóf þar nám í guðfræði. Árið 1220 heyrði hann af píslarvætti fimm fransiskana sem höfðu verið drepnir í Marokkó. Þessi atburður snerti hann djúpt, og hann ákvað að ganga í reglu heilags Frans og tók sér nafnið Antoníus. Hann hélt til Marokkó með von um að verða píslarvottur, en veiktist og varð að snúa aftur heim. Skip hans rak þó að landi á Sikiley og þaðan komst hann til Ítalíu, þar sem hann bjó lengi í klaustri í Montepaolo.

Hátíð Drottins vors Jesú Krists, hins eilífa æðstaprests – fimmtudagur eftir hvítasunnu

„Er við þá höfum mikinn æðsta prest, sem farið hefur í gegnum himnana, Jesú Guðs son, skulum við halda fast við játninguna. Ekki höfum við þann æðsta prest er eigi geti séð aumur á veikleika okkar heldur þann sem freistað var á allan hátt eins og okkar en án syndar.  Göngum því með djörfung að hásæti Guðs náðar. Þar finnum við miskunn og náð þegar við erum hjálparþurfi.“ (Hebr. 4,14-16)

Í dag heldur kirkjan upp á hátíð Drottins vors Jesú Krists hins eilífa æðstaprests – hátíð sem býður okkur að íhuga dýpstu rætur prestverks Krists og prestverks kirkjunnar. Þetta er ekki hátíð tiltekins atburðar, heldur er hún um persónu og stöðu Jesú Krists sem miðlara milli Guðs og manna. Hann er ekki aðeins fórnin, heldur einnig sá sem ber fórnina fram – bæði prestur og fórnarlamb í einni og sömu persónunni.

Hl. Paola Frassinetti – minning 11. júní

Sumar persónur í helgra manna tölu vekja sérstaka undrun. Þær virðast ekki hafa haft í hendi nein þau tæki sem menn gjarnan tengja við áhrif eða árangur. Engu að síður skilja þær eftir sig verk sem lifa kynslóðum saman. Hl. Paola Frassinetti (1809–1882) er ein slík: veikbyggð, fátæk, en með djúpa trú, eindregna sýn og innri kraft. Hún stofnaði reglu sem varð að alþjóðlegu skólaneti. Hún lifði ekki í auð, en hún treysti Guði og lagði allt sitt í bæn og trúartraust. Hún var tekin í tölu heilagra árið 1984 af Jóhannesi Páli II. Ein systra hennar sagði að „hún var miðjan sem hélt hjarta reglunnar saman, þó hún væri sjálf sjaldan heil heilsu.“

Upphaf og köllun
Paola Frassinetti fæddist í Genúa árið 1809, næstyngst fimm systkina. Móðir hennar lést þegar hún var aðeins níu ára, og hún sinnti þá heimilishaldi og bræðrum sínum. Allir fjórir bræður hennar urðu prestar og einn þeirra, Giuseppe, hafði djúp áhrif á trúarlegt líf hennar. Hann sá í henni andlega köllun og kynnti hana fyrir lífi bænar og kærleika. Hann studdi hana til þess að hefja starf með fátækum stúlkum, sem leiddu með tímanum til stofnunar reglu.

Hl. Landry biskup í París - minning 10. júní

Í dag minnist kirkjan heilags Landrys, sem gegndi embætti biskups í París um miðja 7. öld. Hans er einkum minnst fyrir kærleika sinn til fátækra og sjúkra, og fyrir þá merku arfleifð sem hann skildi eftir með stofnun Hôtel-Dieu – sjúkrahúss sem hefur starfað í hjarta Parísar allt til þessa dags.

Fátækt og neyð í miðaldaborg
Á dögum heilags Landrys, um 650, var París lítil miðaldaborg á eyju í Signu (Île de la Cité), þar sem íbúarnir bjuggu við bág kjör. Þótt borgin væri formlega höfuðstaður Frankaríkis, voru byggingar oft úr timbri, hreinlætisaðstaða frumstæð og farsóttir tíðar. Fátækt var víðtæk, og ekkert almennt velferðarkerfi var til.

Fólk sem veiktist og gat ekki unnið, eða varð gamalt og hjálparlaust, átti oft fáa möguleika til að lifa af nema með stuðningi kirkjunnar. Það er í þessu samhengi sem stofnun Hôtel-Dieu undir forystu Landrys verður byltingarkennd – því þar var komið upp stað þar sem veikir og fátækir fengu aðhlynningu, bæði líkamlega og andlega, í nafni kærleika Krists.

Heilög María – móðir kirkjunnar - mánudagur eftir hvítasunnudag

Mánudaginn eftir hvítasunnu, heldur Kaþólska kirkjan á Íslandi og um víða veröld hátíð heilagrar Maríu meyjar, móður kirkjunnar. Þessi dagur er ung hátíð í alþjóðlega kirkjuárinu – Frans páfi stofnaði hana árið 2018 – en hátíðin á djúpar rætur í lifandi trú kirkjunnar allt frá frumkristni. Það var einmitt undir krossi Krists sem María varð móðir nýrrar fjölskyldu: kirkjunnar.

Guðspjall dagsins (Jh 19,25–34) lýsir hinni þögulu, djúpu samveru hl. Maríu við Son sinn þegar hann deyr. Þarna stendur hún, með örfáum fylgjendum Jesú, á meðan flestir hafa flúið. Í þessari stund, sem virðist einkennast af niðurlægingu og dauða, opnast ný sýn. Jesús horfir af krossinum og segir við lærisveininn: „Sjá, þarna er móðir þín.“ Og við Maríu: „Sjá, þarna er sonur þinn.“